7. sarrera mamitsua

Blog honen azkenengo sarrera mamitsu honetan, Euskal Herrian batez ere, zeresan asko ematen ari den pedagogiaren inguruan mintzatuko naiz: Pikler- Loczy  pedagogia hain zuzen.

Hasteko Emmi Piklerri buruzko datu batzuk eskegiko ditut, eta ondoren pedagogia mota honen hainbat ezaugarri azalduta agertuko dira.

Emmi Pikler

1902an Vienan jaiotako hungariarra den pediatra honi, ume txikien motrizitate orokorrari dagozkion aurkikuntza garrantzitsuak eta haur txikien garapenerako baldintza egokien bilaketa ugari sor dizkigu. Bere ausardiak, haurren eguneroko bizitza, ikerketa zientifiko gaia bilakatu du.

Pikler Loczy pedagogiaren oinarrizko ezaugarriak

- Haurrari pertsona moduko errespetua, bere inguruan harremanak sortzeko eta ekintzetan eragina daukan modutzat hartu. Honen ondorioz, ahalik eta arreta indibidualizatua eskeintzearen garrantzia.

- Mugumendu askea eta autonomiaren lorpena. Azken honen garrantzia haurraren barnean sortzen diren iniziatibak, motibazioa eta emaitzak ikusita, osotasuneko ongizatea sentizea oinarritzen du.

- Egonkortasun eta erregulartasuna, segurtasun iturri bezala. Harreman pertsonal egonkorren garrantzia kontuan hartzen da.

- Eguneroko bizitzaren eta xehetasun txikien balioa. Helduak haurrarekin batera burutzen duen jardueretan, hitzezko komunikazioari garrantzia ematen zaio. Keinuen goxotasuna ere oso garrantzizkotzat hartzen da. 

- Eguneroko hainbat ekintzetan haurraren parte hartze suspertu nahia, hala nola, bazkal- orduan, higiene ekintzetan...

Jarraian, "Moverse en libertad" deituriko bideo bat eskegiko dut. Bertan Loczyko hainbat haurren mugimenduak hitzez zein irudiz azalduta agertzen dira.

6. sarrera mamitsua

Azken- aurreko sarrera mamitsu honetan, Paulo Freireri buruzko datu biografikoak eta aurrekoetan egin dudan bezalaxe, pertsona honen pentsamendu pedagogikoa azalduta agertuko da.

Paulo Freire

Rezifen (Brasil) 1921ean jaio zen. Haien gurasoek erlijio ezberdinekoak izanik ere, tolerantzia osoz hezitu zuten. 1947an Hezkuntza eta Kulturazko Sailaren zuzendaria izan zen. Letrak ikasi zuen eta 1959an Filosofia eta Hezkuntzaren Historian doktoratu egin zen, “Educacion y actualida Brasileña” tesiarekin, beraren metodoa izango zenaren oinarriak finkatuz.

50. hamarkadan Pernanbucoko lehen Estatu mailako Kontseiluan parte hartu zuen. 1961ean Kultura Hedadurazko Sailaren zuzendaria izendatu zuten. Bi urte geroago, Alfabetizazio Kanpaina Nazionalean, taldeko hezkuntzarekin izan zuen lehenengo esperientzia martxan jarri zuen eta bi
hilabetetan zehar 400 pertsona inguru alfabetizatzea lortu zuen. Oligarkiak eta Elizak politika aztoratzailetzat hartu eta salatu egin zuten.

1964ko kolpe militarraren ondorioz, traidore bezala kartzelaratu zuten 70 egunez eta Txilera joan behar izan zen, burutzen zituen ekintzak iraultzailetzat hartzen zirelako. Txilen Eduardo Freiren gobernu demo-kristauko plan batzuetan parte hartu zuen, helduen hezkuntzan.

1969an “ La educacion como practica de la libertad” liburua idatzi eta harrera ona izan ostean, harvardeko Unibertsitatean irakasle bisitari postu eskaini zioten. Urtebete lehenago “Pedagogia del oprimido” liburua idatzi zuen, ingelesez eta gaztelaniaz argitaratu eta 1974 urterarte bere sorterriak bizi behar izan zuen diktadura zela medio, jakitera eman zena. 1970ean Suitzan Munduko Elizetako Kontseiluen hezkuntza programetan lan egiten egon zen.

16 urte erbestean eman ondoren, 1980an Brasilera bueltatu zen hainbat unibertsitatetan klaseak emateko eta Sao Pauloko hezkuntza idazkaria izateko.
1986an UNESCO-ko “paz y educacion” nazioarteko saria eman zioten. 1977ko maiatzaren 2an Paulo Freire Sao Paulon hil egin zen.

Paulo Freireren prentsamendua

Freirek munduko gizon / emakume ez- ikasiez arduratu egin zen. Honen ustez, jakintza ez da transmititzen, etengabe eraikitzen doa: hezkuntza ez da ezagutzak transmititzea, guztion mundu bateko eraikuntza baizik. Pauloren pentsamenduaren idei klabeak:

- Askatasuna, zapalduen ikuspegia, itxaropena eta autonomia dira Paulo

Freireren pentsamenduaren ardatz nagusienak. Aldaketen eta

eraldatzearen alde agertu da beti.

- Paulok zera defendatzen zuen: hitzen menperatzea eta idazten eta

irakurtzen jakitea, munduaren ikuspegi hobeago batean itzultzen bada,

hau da, gizakion testuinguruaren interpretazio hobeagoan, zentzua

izango du.

- Praktika demokratiko batek sakonki errespetatu behar ditu dibertsitate

kulturala, bestearen izatea, diferentzia alegia.

- Herritasun aktiboaren eraikuntzaren prozesuan soilik gurarizko

hezkuntzarekin burutu daiteke.

- Jakingura ezagutzaren prozesuaren funtsezko eragilea da. Adimena ez

da amaitzen, etengabe eraikitzen doa.

Atal honekin bukatzeko, bideo bat eskegi egingo dut non Paulo Freire bera agertzen den hezkuntzari buruzko hainbat eta hainbat pentsamendu azalduz.

5. sarrera mamitsua

Jarraian, Ivan Ilich-en hainbat datu biografiko eta haren pentsamendu pedagogikoa azaldu egingo dira.

Ivan Illich

Ivan Illich (Viena, 1926ko irailaren 4a - Bremen, 2002ko abenduaren 2a) austriar filosofoa eta apaiz katolikoa izan zen, kapitalismoaren erakundeei, hala nola eskolari, kontsumismoari eta industrialismoari egindako kritikengatik ospetsua. Halatan, eskola kritikatu zuen pertsonen garapen autonomoa eragozten duelako, 1971ko Deseskolatzearen gizartea liburuan. Eskolak transmititzen dituen baloreak gaitzetsi zituen, eta zalantzan jarri zuen eskolan emandako ezagueren baliagarritasuna. Bere bizitzako azken hogei urteetan, minbiziaren aurka borrokatu zen. Hasieran, medikuek hilabete batzuetako bizitza baizik ez zuela izango adierazi zioten. Ivan Illichek, ordea, medikuntza ofizialaren tratamenduak ukatu eta terapia alternatibo eta pertsonalak baliatu zituen, eta aurreikusi ziotena baino askoz luzaroago bizi izan zen; 2002. urtean hil zen.

Illichen pentsamendu pedagogikoa

60 eta 70. hamarkadetan zegoen hezkuntza, Illichen ustez, bi arrazoiengatik bereizi egiten zen. Lehenengoa, oso garestia zelako, eta bigarrena, porrotera zuzenduta zegoela. Eskola hiru modu ezberdinetan ulertzen zen autorearen ustez:
- Ekonomiaren ikuspuntutik. Eskolak etorkizunean kontsumitzaileak izango diren pertsonen balioak eta beharrizanak transmititzeko tresnatzat hartzen zuen.

- Politikaren ikuspuntutik. Eskola gizartearen ispilu bezala ulertzen zen. Hezkuntza eta erlijioaren arteko metaforatzat hartzen zuen ondorengoa adieraziz: ”La escuela se ha convertido en la religión
universal del proletariado moderno, una religión que hace promesas vanas de salvación para los pobres de la era tecnológica. El estado ha adoptado esta religión y hace entrar a todos los ciudadanos en un sistema escolar jerarquizado en el que cada etapa finaliza con un título que recuerda a los rituales de iniciación y las promociones sacerdotales antiguas”.

- Hezkuntzaren ikuspuntutik. Hemen, eskolak azpiko postu bat dauka, hezkuntzaren aldetik ia inexistentea. Ikasitako gehiengoa esperientzien bidez barneratzen delako, eskolatik at. Gainera,
eskolatze publikoa soilik denbora batez ematen da eta bizitza osoan eman beharko luke.

Deseskolarizatzea:

Pentsamendu hau eskolak hainbat gauza txarto egiten zituztelako pentsatzen zuen. Kontsumoaren mitoan hasiera ematen zuela pentsatzen zuen, eskolak jakintzak saltzen baitzuen. Hau arrazoitzeko zera esaten zuen: “la mercancía era la escuela, la cual es venida a los padres contribuyentes y a los niños. Finalmente, un sistema de reparto de buen funcionamiento, que sería el maestro, lleva el producto elaborado a los consumidores, los alumnos”.

Eskoletan diskriminazioa jasaten zela kritikatzen zuen, eta are gehiago, galtzen zuten pertsonek onetsi egiten zutela diskriminazio hori. Illichek planteatzen zuen alternatiba beste ikaskuntza mota bat sortzea zen. Hau horrela emateko gauza asko aldatu behar ziren, nagusiki hezkuntza
prozesuaren aurrean jarrera orokorrak. Azken finean, ikasteko prozesuan norbanakoen motibazioan sinesten zuen eta ez beste pertsona batek transmititu zezakeena. Hala eta guztiz ere, hau horrela
emateko hiru helburu bete behar ziren:

- Bizitza osoan zehar ikasteko euskarrietara heltzeko aukera izatea.

- Guztion arteko informazioaren helarazpena.

- Gizabanakoak daukan ezagutzak igortzeko aukera librea.

Alternatiba hauek emateko, materia ikasgaietan sailkatu beharrean, informazioa gauzetan eta gizakietan klasifikatu beharko genukeela pentsatzen zuen.
Pertsona dirudun eta txiroei ere erreferentzia egiten die. Pertsona guztiok hezkuntzarako eskubidea daukagula esan ohi da. Hala ere, gizarte kapitalista batean ume askok eskubide hori gabe geratzen zirela pentsatzen zuen.
Hortaz, autore honen ustez eskolarizazioa, trebatutako pertsonen falta sorrarazten zuen.

4. sarrera mamitsua

Oraingo honetan Waldorf pedagogiaren nondik norakoak azaldu egingo dira.

WALDORF

Waldorf hezkuntza Rudolf Steiner pentsalari eta ekintzailearen printzipioetan oinarritzen den hezkuntza berritzaile bat da. Hezkuntza hau garatzen deneko eskolak Waldorf eskolak edo Steiner eskolak dira. Gizakiaren ikuspegi osotu bat abiaturik, non gorputza, adimena eta arima bateratzen diren, haurrari bere ikasketa prozesuaren jabe izatea bultzatzen du, sormena eta ekimena landuz.

Ezaugarriak

·         Askatasuna oinarrizko baldintza da bizitza kultural sortzailea eduki nahi bada. Waldorf eskolak “eskola libreak” izendatzen dira, euren egiteko nagusia haurrak askatasunean heztea delako. Horrekin batera, gizaki errespetutsuak izateko gaitasunak ikasten dituzte eskolan.

·         Haurraren erritmoa errespetatu behar da. Haurrak bizitzako beharrei erantzuteko, haren erritmoa eta garapen naturala errespetatzen duen pedagogia da hau. Aldi berean, hausnarketa lan bat egiten da garapenean sortzen zaizkion beharrei erantzuteko.

·         Naturarekiko harremanak. Urtaroen erritmoa eta ezaugarriak gertutik bizi egiten dituzte. Gizakiak naturarekin eta ingurunearekin duen harremanaren kontzientzia hartu behar du.

·         Haurra ekintza eta une guztien erdigunea da. Haurraren heziketak helburu bat du: haren garapen korporalean, psikologikoan eta kognitiboan laguntzea autonomoa izan dadin, eta horrela, heldua denean iniziatiba edukitzeko eta libreki hautatzeko gai izan dadin. Horregatik da haurra uneoro zentrua.

·         Ikasgaiak eta lan metodología Ez zaie ikasgai konkretuei soilik ematen garrantzia, baizik eta irakakaskuntzako arlo anitzetan garatzen diren trebezien ekintza bateratuari. Diziplina desberdinen arteko eraginak zera bilatzen du: gaitasun psikikoak modu harmoniatsuan haztea eta garapen etapa desberdinetara ongi egokitzea. Waldorf programaren asmoa da, zentzu horretan, ezagutza intelektualak eta etengabeko praktika artistiko eta artisauen artean oreka lortzea. Helburua gizakiaren pentsamendua, sentimenduak eta gogoa orekatzea da.

·         Ikasketen programazioa beti haurraren garapenaren arabera egiten da, hau da, ikasketa planak haurraren garapen etapak eta inguruko errealitate soziala izaten ditu kontuan. Ondorioz, eskola planak ezin du finkoa izan eta irakasleen etengabeko prestakuntza eskatzen du.

·         Ordutegia. Waldorf eskoletan eguneroko zeregina organikoki egituratzen da. Haurrak erraztasun gehiago izaten du goizean lan intelektualak egiteko. Eskolako jarduna egunaren erritmo naturala jarraituz antolatzen da, eta ez sistemaren erosotasunaren arabera.

·         Ikasgaiak prozesuak biziz irakasten dira, naturaren legeak ikusiz eta munduarekiko, bizidunekiko eta gauzekiko interesa piztuz. Ikasgai guztien funtzioa trebeziak esnaraztea da.

·         Ikasleek euren testu liburu propioak egiten dituzte ikasgai guztietan eta maila guztietan. Gelako liburutegia elementu garrantzitsua da kontsultak eta irakurketa bultzatzeko.

·         Ez da kalifikaziorik ematen. Haurrak ez dira azterketekin eta errendimendu eskakizunekin presionatzen. Horren ordez, indibidualtasunean oinarritutako garapen kooperatiboa bultzatzen dute.

Behin pedadogia mota honen nondik norakoak ezagutzen ditugunean, gauzar argiago gera daitezen gai honen inguruko bideo bat eskegiko dut.

3.sarrera mamitsua

Behin historian zehar izan diren eskola motak ezagututa, goazen aztertzen eskola berrien baitan sorturiko pentsamendu pedagogiko ezberdinak, eta honekin batera pedagogo ezberdin batzuk baita. Aukeratu dudan lehenengoa Maria Montessori da.


MARIA MONTESSORI

Italiar hezitzaile, zientzialari, mediku, psikiatra, filosofa, psikologa eta feminista izan zen. 1870eko abuztuaren 31n jaio eta 1952ko ekainaren 6an hil zen. Chiravallen jaio zen, familia burges- katoliko baten barruan. Bere ama Renilde Stoppani eta aita Alessandro Montessori izan ziren. Azken honek militarra eta batez ere, oso zorrotza zen; garai horietan emakumeek gehienez ere irakasleak izatera hel zitezkeen, bere familian emakumeek hezkuntzarako eskubidea zutela uste zuten arren.

14 urte zituela ingeniaritza ikasi zuen, gero biologia eta azkenik Erromako Unibertsitatera Medikuntza ikastera joan zen. Bere aita horren aurka egon arren, 1896an Italiako lehenengo mediku emakume bezala graduatu zen. Geroxeago, Antropologia ikasi eta Filosofiako doktoretza lortu zuen, psikologia esperimentaleko kurtso batzuetara joatearekin batera.

Bere irakaslea zen Giuseppe Montesanorekin seme bat eduki zuen, Mario izenekoa. Mutil- lagunaren abandonua sortu zitzaion etsipenarekin batera, mugimendu feministako kide egin zen, Italiako ordezkaritza eginez Berlineko (1896) eta Londreseko (1899) Biltzarretan.

Mussoliniren erregimena ohorezko kide bezala hartu zuen arren, Mariak faxistei gazteak haien pentsaera brutalen oinarrian heztea publikoki salatu zuen. Azalpen horiek izugarrizko trabak sortu zituen erregimenean ezen Italiatik alde egin behar izan zuen. Haren eskolei giltzak jarriz,

Bartzelonara eta denbora bat geroxeago Holandara joan zen. 1947an Italiara bueltatu zen eskolen berrantolaketaz arduratzeko eta Erromako Unibertsitatean klaseak emateko.

Urritasun mentalak zituzten umeen heziketan interesatu zen. Hainbat metodo esperimental ezarri zituen eta azkenik, ume hauek idazten eta irakurtzen lortu zuten. Geroxeago beraren metodo propioak garatu zituen eta mota guztietako umeen artean atxikitu zituen. Beraren praktika pertsonalaren bidez, haurrak inguruneko elementutik aurrera “haien kabuz eraiki egiten dira” ondoriora heldu egin zen.

Umeen etxea sortu zuen, bertan Montessori metodoa aplikatu zuelarik. Mariaren teoria guztiak umeek haien kabuz egiten zituzten gauzetan funtsatu ziren, helduaren esku hartzerik gabe.


1949an “The Absorbent Mind” liburua argitaratu zuen eta urte bat beranduago Amsterdameko Unibertsitateak ohorezko doktoretzat hartu zuen. Hirutan Nobel Sarira hautatua izan zen (1949-1950-1951). 1952an Amsterdamen 82 urte zituela hil egin zen.

Montessori metodologiaren funtsezko oinarriak

• Umen buru xurgatzailea

Haurren burua egundokoak eta miragarriak diren gaitasunen jabe da: kontzeptuak bereganatzeko aukera, haien bizitza psikikoa xurgatuz. Dena inkontzienteko ikasten dute, gutxika inkontziente horretik kontzientziara pasatuz. Belaki batekin konparatzen dira, honek xurgatzeko ahalmen mugatua izanik, umeen gaitasun hau infinitua da. Era honetan gizakion garapenaren lehenengo aldia garrantzitsuena bezala hartzen da.

• Zentzumenen aldia

Aldi honetan umeek erraztasun handiarekin trebetasunak lortzeko kapazak dira. Sentsibilitate hauekin kanpoko munduarekin harremanetan jartzeko aukera ematen diete.

• Ingurugiro prestatua

Ardura handiz prestatutako ingurugiro bati erreferentzia egiten dio, umearen auto- ikasketa eta hazkundea sustatzeko xedearekin. Bertan tankera sozialak, emozionalak eta intelektualak hedatu egiten dira eta segurtasunezko zein ordenezko beharrizanen erantzule dira.
Gela lan egiteko txoko ezberdinetan banatzen da bai umeen tamainara egokitutako mahaietan zein lurrean. Materialak modu sistematiko eta zailtasun mailen sekuentzian eratuta daude.

• Helduen eginkizuna

Umeei gidatzea eta errespetuzko jarrera batekin ingurugiroa ezagutaraztea da helduaren papera.

Benetako hezitzaile batek ikasleen zerbitzura dago, eta hori dela eta, gizadiak landu behar ditu umeekin batera ibiltzeko.

Behin metodologia honen funtzesko oinarrian azalduta, eta sortzailearen datu biografikoak ezagututa, pedagogia metodo honen ezaugarriak biltzen dituen bideoa agerian utziko dut.



Montessori metodologia jarraitzen duten eskoletan aurki ditzakegun materialak hauek izan daitezke:

2. sarrera mamitsua

Blog honen bigarren sarrera mamitsu honetan, hezkuntzaren bilakaera historikoan hainbat eta hainbat pedagogia metodo ezberdinak sortu izan direla aipatu nahiko nuke. 

Hasteko, argitu nahiko nuke hezkuntzaren historian bi eskola mota ezberdindu egin direla: ohiko eskola eta eskola berria. Goazen bakoitzak zer esan nahi duen azaltzen:

OHIKO ESKOLA

Comenio eta Ratichius izan ziren ohiko eskolaren fundatzaileak. Eskola mota honen esanahia “Metodo eta Ordena” esan nahi du. Pertsona hauek haurrek Latinean irakurtzen ikastearen aurka zeuden, eskola bakarra defendatzen zuten. Eskolarizatzea Estatuarengan joan behar zela uste zuten umeen sexua, egoera soziala edota gaitasunak kontuan hartu gabe.

Ohiko eskolaren ezaugarriak

Geldoa: umeak informazioa irentsi egiten dute ( educare). Irakasleak esaten dio zer egin eta nola egin. Mahaiak ezin dira mugitu. Besteen bizkarrak ez dira ikusten. Ikaslearen parte hartzea zaila da.

Arbasoen kultura: antzinako kultura hedatzen du. Mentalitate kontserbadorea. Ohitura aldaezinak.

Transmisioa: ez dago eraldaketarik, den moduan transmititzen da.

Edukiak: irakasleak aukeratzen ditu. Guztiak berberak ikasle guztientzat, haien aurreko ezagutzak kontuan hartu gabe. Haurren interesak ez dira kontuan hartzen. Euren interesetik abiatzen den ikasgaia, motibazioa asko pizten da.

Metodoak: irakasleak aukeratzen ditu. Metodo berdina haur guztientzat. Programan oinarrituta dago. Gehien erabiltzen den teknika klase magistrala da.

Eskola mota hauek ejertzitoak erabiltzen dituen jarrerak erabiltzen ditu, autoritateari kasu egin alegia.

Uniformea erabiltzen dute. Guztiak berdinak dira eta gorputz itxurak desagerrarazi egiten dituzte.

ESKOLA BERRIA

Berrikuntza pedagogikoaren mugimendua XIX. Mendean sortu egin zen, XVI.ean mugimendu honen hainbat elementu aurkitu ahal baditugu ere. Eskola hauen sustatzaile batzuk, Rosseau, Pestalozzi eta Dewey dira, beste askoren artean.

Eskola tradizionalaren aurka zihoazen, haren ezaugarriek ikasketa hobezina

eragotzi egiten zutelako. Hezkuntza prozesuan parte hartzen zutenei rol

ezberdinak eman zieten.

Eskola berrian parte hartzen Dutenak

Haurra

Umeen gaitasunei egokitu behar da hezkuntza. Gainera, haurtzaroa bizitzeko aukera bermatu behar du, etapa honek funtzionaltasun eta helburu zehatzak dituelako. Haur hezkuntzaren abiapuntua, haurren jakinguran kontsideratu behar da.

Ikasle- irakasleen arteko harremana

Afektuzko eta konfiantzazko harremana da, modu honetan irakasleak ikaslearen garapenaren

laguntzailea izatera pasatzen da. Autodiziplinako kontzeptua gehitzen da: ikasleek erregelak landu eta behatu egiten dituzte.

Edukia

Haurren jakin-mina hezkuntzaren abiapuntutzat aintzat hartuz, inposatutako gidaliburu baten barra deuseztatzen da. Irakasleak haren ikasleen interesak eta beharrizanak pizten eta asebetetzen dituzten objektuak aurkitu behar ditu. Interes hau eguneroko bizitzan aurkitzen da eta ez liburuek dituzten irakurgaietan.

Oraingoan txertatuko dudan bideo honetan argi eta garbi agerian agertzen dira zeintzuk diren ohiko eskola eta eskola berriak desberdintzen dituzten jokabideak.

Bibliografia

http://www.slideshare.net/Jaime24s/caractersticas-de-la-escuela-tradicional-11876408

http://www.uhu.es/36102/trabajos_alumnos/pt1_11_12/biblioteca/2historia_educacion/esc_
nueva/escuela_tradicional_vs_nueva.pdf

1.sarrera mamitsua

Blog honen lehenengo sarrera mamitsu honetan, interesgaiari buruzko hainbat datu zehatz azaldu egingo dira, argi gera dadin zein den landu nahi den kontzeptuaren esanahi xehea. Goazen aztertzen, bada, pedagogia kontzeptuaren nondik norakoak. 

Zer da?

Pedagogia edo hezkuntzaren zientzia hezkuntzaren teoria eta praktikaren jakintza da. Hezkuntza fenomeno konplexua izanik, pedagogiak ere maila eta ezagutza-arlo anitz bere baitan hartzen ditu. Horrela, banakoaren zein gizartearen ikuspegitik azter daiteke eta ondorioz, psikologiaren eta soziologiaren kontzeptu, teoria eta metodoak biltzen ditu bere baitan. Beste alde batetik, ikuspegi teoriko eta ideologiko batetik (filosofiaren eta politikaren bitartez) zein berehalako ikuspegi praktiko batetik azter daiteke (didaktika izeneko arloa osatuz), hezkuntzarako metodo eta teknikak garatuz. Hezkuntzaren konplexutasuna estaltzeko, beste zenbait diziplina ere jasotzen ditu, hala nola antropologia, historia eta ekonomia. Aldi berean, pedagogiaren helburua hezkuntza deskribatu eta ezagutzeaz gainera, hezkuntza sistema aldatu eta hobetzea, pedagogiatik bertatik ezarritako norabideei jarraituz, pertsonaren eta gizartearen garapenaren alde.

Jarraian, Youtube.com -en aurkitutako bideo bat eskegita agertuko da, non pedagogia kontzeptuaren inguruko hainbat xehetasun agertzen diren, gaia hobeto ulertzeko. 

Bibliografia:

http://eu.wikipedia.org/wiki/Pedagogia

https://www.youtube.com/watch?v=DvQdSmZJt-Y